… όσο θα με θυμάσαι θα είμαι εδώ, θα ζω και θα υπάρχω!
… το παράδοξο και θαυμαστό στην παραμονή του Ιωνά επί τρία μερόνυχτα στην κοιλιά του κήτους -όπως καλή ώρα εσύ στη δική Μου χολή- είναι ότι αφενός δεν προκλήθηκε ο θάνατός του από την έλλειψη του αέρα, αφετέρου διασώθηκε και βγήκε στη στεριά ακέραιος. Γι’αυτό Προμηθέα μη φοβάσαι, προχώρα μπροστά και με αυτοπεποίθηση κούνα τα φτερά.
Η υμνολογία της ορθοδόξου εκκλησίας, που διασώζει την εκκλησιαστική παράδοση, παρουσιάζει τον προφήτη Ιωνά, τη στιγμή που βρισκόταν στα σπλάχνα του κήτους, να απλώνει τα χέρια του και να σχηματίζει το σημείο του Σταυρού. Κι όπως ο Χριστός έπασχε προσηλωμένος στο Σταυρό, έτσι και ο Ιωνάς πάσχει μέσα στο κουφάρι του κήτους με τη σταυρική έκταση των χειρών του, όπως ακριβώς κι εσύ Προμηθέα παρεξηγημένε που παίρνεις αυτή τη σταυρόσχημη στάση σε κάθε σου… αντανάκλαση.
Ο υμνωδός, πίσω από την μετά από τρεις ημέρες εξέμεση του Ιωνά, βλέπει επίσης και την τριήμερη Ανάσταση του Ιησού, ο οποίος έμεινε στην κοιλιά του Άδη τρεις ημέρες. Ο Ιωνάς, λοιπόν, παρέμεινε στο βάθος της αβύσσου κατά ίσο χρονικό διάστημα με εκείνο που παρέμεινε ο Χριστός στον Άδη μέχρι τη θριαμβευτική εκ νεκρών Έγερσή Του.
Αν λοιπόν παρατηρήσει κάποιος το όλο φαινόμενο επιφανειακά, αυτό που καταλαβαίνει αμέσως είναι το προφανές, δηλαδή η κατάποση ενός μικρού ανθρώπου από ένα τεράστιο θαλάσσιο κήτος και η παραμονή του σε κλειστό και σκοτεινό χώρο, κάτι σαν φυλακή ή κόλαση. Αν όμως κάποιος το δει από μια άλλη οπτική, μεγενθύνει, ανοίξει το οπτικό του πεδίο και βγει απ’τα προφανή και το κουτί, έκπληκτος τότε θα παρατηρήσει στον έναστρο ουρανό να δημιουργείται μια αναμόρφωση του όλου φαινομένου. Θα δει να αναπτύσσεται στα μάτια του ένας φωτεινός αστερισμός. Και θα μου πεις τώρα τί σχέση μπορεί να έχουν τα άστρα με τον Ιωνά και το κήτος. Κι όμως. Αν απ’όλα όσα διαβάζεις στην ιστορία βρεις τις λέξεις κλειδιά, τις βάλεις σε σωστή σειρά και γίνεις έπειτα μπροστά του αφηρημένος, ρευστός, θα δεις με το ΜΑΤΙ του νου, ότι η υπερβολή του κήτους και η υπεροχή αυτού σε σχέση με τον μικρόσωμο μπροστά του Ιωνά, να σχηματίζουν στην παραβολική διεμπλοκή τους τον αστερισμό Υπερίωνα!!!
Στην ελληνική μυθολογία, ο Υπερίων ήταν τιτάνας κι ένα από τα δώδεκα παιδιά της Γαίας και του Ουρανού που, με επικεφαλής τον Κρόνο, βλέπε Προμηθέα του Κρόνου τα δαχτυλίδια , ανέτρεψαν τον πατέρα τους Ουρανό. Ο Υπερίων ήταν εκείνος που γέννησε με την σύζυγό του Θεία, τον Ήλιο, τη Σελήνη και την Ηώ. Ο γιος τού Υπερίωνα Ήλιος, αναφέρεται στα πρώιμα μυθολογικά κείμενα ως Ἥλιος Ὑπερίων, “Sun High-one”. Στη μεταγενέστερη ελληνική λογοτεχνία, ο Υπερίων διακρίνεται πάντα από τον Ήλιο. Στον πρώτο αποδίδονται τα χαρακτηριστικά του «Θεού της Επιφυλακής», Watchmaker όπως είπε χαρακτηριστικά και ο Ισαάκ Νεύτων, «της Σοφίας και του Φωτός», ενώ στον δεύτερο αποδίδεται η φυσική ενσάρκωση τού γνωστού πλανήτη ήλιου.
Ο Ήλιος, στην αρχαία ελληνική θρησκεία και μυθολογία, είναι ο τιτάνας και η προσωποποίηση του ήλιου, που συχνά απεικονίζεται στην τέχνη με μια λαμπερή κορώνα και οδηγεί ένα πύρινο άρμα μέσα από τον ουρανό. Ήταν φύλακας των όρκων και επίσης ο τιτάνας της όρασης.
Στις 20 Ιουλίου η ορθόδοξη εκκλησία προβάλλει μια μεγάλη προφητική μορφή, τον Προφήτη Ηλία τον Θεσβίτη, τον ένσαρκο Άγγελο, το νου τον πύρινο, τον επουράνιο άνθρωπο, τον της δευτέρας ελεύσεως Χριστού θείο πρόδρομο, όπως επαξίως τον υμνεί ο ψαλμωδός. Είναι η ημέρα που όρισε η εκκλησία να εορτάζεται η πυρφόρος ανάβασίς του στους ουρανούς. Ο προφήτης Ηλίας έζησε και έδρασε κατά το θέλημα του Κυρίου κι έτσι ο Θεός τον πήρε στους ουρανούς μέσα σε ανεμοστρόβιλο, βλέπε Προμηθέα κοσμικές ρουφήχτρες. Καθώς ανέβαινε στους ουρανούς με άρμα από φωτιά και πύρινα άλογα, άφησε να πέσει από πάνω του ο μανδύας του και τον μάζεψε ο Ελισσαίος.
Ο Ήλιος ενίοτε συγχέεται στην κλασική λογοτεχνία με τον υψηλότερο θεό του Ολύμπου, τον Δία. Ο Ήλιος αναφέρεται είτε άμεσα ως ΜΑΤΙ του Δία, είτε σαφώς υπονοείται ότι είναι. Για παράδειγμα, ο Ησίοδος περιγράφει το ΜΑΤΙ του Δία ως τον Ήλιο.
Η Εστία, στην αρχαία ελληνική θρησκεία, ήταν η θεά της εστίας, κόρη του Κρόνου και της Ρέας, και μία από τις δώδεκα θεότητες του Ολύμπου. Όταν οι θεοί Απόλλωνας και Ποσειδώνας έγιναν μνηστήρες για το χέρι της, ορκίστηκε να παραμείνει παρθένα για πάντα, οπότε ο Δίας, ο βασιλιάς των θεών και του φωτός, της απένειμε την τιμή να προεδρεύει όλων των τελετουργικών. Στην αρχαιότητα, η Εστία συμβόλιζε την «αιώνια φωτιά», μια φωτιά που έπρεπε πάντα να κρατά ζωντανή, καθώς δεν της επιτρέπονταν ποτέ να σβήσει.
Στις καθημερινές γιορτές, λειτουργίες ή λατρείες, το μόνο που χρειάζεται κανείς να κάνει είναι να ανάψει τα επιθυμητά κεριά στην αρχή της τελετής και αν χρειάζεται να τα σβήσει όταν τελειώσουν, για παράδειγμα στα γενέθλια, ή να τ’αφήσει να σβήσουν από μόνα τους. Επίσης, υπάρχει ένα έθιμο να ανάβεται ένα κερί από το οποίο θ’ανάψουν όλα τα υπόλοιπα κεριά.
Το κηρίο ή καντέλα (λατ: candela) είναι η μονάδα μέτρησης της φωτεινής έντασης μιας φωτεινής πηγής.
Οι νευρικοί συσχετισμοί συνείδησης (Neural Correlates of Consciousness) αποτελούν το ελάχιστο σύνολο νευρωνικών συμβάντων και μηχανισμών για μια συγκεκριμένη συνειδητή αντίληψη. Η δυνατότητα ακριβούς χειρισμού των οπτικών αντιλήψεων στο χρόνο και στο χώρο έχει κάνει την όραση μια προτιμώμενη μορφή στην αναζήτηση νευρικών συσχετισμών συνείδησης. Οι ψυχολόγοι έχουν τελειοποιήσει μια σειρά τεχνικών – masking, binocular rivalry, continuous flash suppression, motion induced blindness, change blindness, inattentional blindness– στην οποία η φαινομενικά απλή και ξεκάθαρη σχέση μεταξύ ενός φυσικού ερεθίσματος από τον έξω κόσμο και της συναφούς αντίληψής του απ’το απόρρητο του μυαλού ενός ατόμου δείχνει να είναι αλλοιωμένη. Συγκεκριμένα, ένα ερέθισμα μπορεί να κατασταλεί αντιληπτικά για δευτερόλεπτα ή ακόμη και λεπτά κάθε φορά: η εικόνα προβάλλεται σε ένα από τα μάτια του παρατηρητή αλλά δεν είναι ορατή, δεν φαίνεται. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να απομονωθούν οι νευρικοί μηχανισμοί που ανταποκρίνονται στην υποκειμενική αντίληψη παρά στο φυσικό ερέθισμα, επιτρέποντας την οπτική συνείδηση να παρακολουθείται απ’τον εγκέφαλο. Σε μια αντιληπτική ψευδαίσθηση, το φυσικό ερέθισμα παραμένει σταθερό ενώ η αντίληψη μεταβάλεται. Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι ο… κύβος Necker.
Ο κύβος Necker είναι ένα διφορούμενο σχέδιο.
Η ασάφεια είναι ένας τύπος σημασίας στον οποίο μια φράση, δήλωση ή επίλυση δεν ορίζεται ρητά, καθιστώντας πολλές ερμηνείες εύλογες. Μια κοινή πτυχή της ασάφειας είναι η αβεβαιότητα. Είναι λοιπόν ένα χαρακτηριστικό οποιασδήποτε ιδέας ή δήλωσης του οποίου η επιδιωκόμενη έννοια δεν μπορεί να επιλυθεί οριστικά σύμφωνα με έναν κανόνα ή μια διαδικασία με έναν πεπερασμένο αριθμό βημάτων.
Η έννοια της ασάφειας γενικά έρχεται σε αντίθεση με την αοριστία. Στην ασάφεια, επιτρέπονται συγκεκριμένες και ξεχωριστές ερμηνείες (αν και μερικές μπορεί να μην είναι αμέσως προφανείς), ενώ με πληροφορίες που είναι αόριστες, συγκεχυμένες, είναι δύσκολο να σχηματιστεί οποιαδήποτε ερμηνεία στο επιθυμητό επίπεδο εξειδίκευσης.
Κι εδώ Προμηθέα, αξίζει να θυμηθείς τα λόγια του δόκτωρ ψυχιατρικής και πειραματικής ψυχολογίας από το πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, όπου αναφέρθηκε στο τέλος της ομιλίας του περί ανάλυσης, ερμηνείας, εξήγησης και υπόθεσης.
Δεν αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον με τα μάτια αλλά με το μυαλό. Πώς όμως ο νους μας ‘διαβάζει’ την πραγματικότητα μέσα από εικόνες; Είναι σαν να λύνουμε ένα δύσκολο πρόβλημα. Τα λάθη είναι οι ψευδαισθήσεις. Και ποιος δεν κάνει… λάθη!
Οι εικόνες αντιπροσωπεύουν άμεσα αλλά λίγα και βιολογικά ασήμαντα χαρακτηριστικά του αντικειμένου. Σημαντικό από βιολογική άποψη είναι αν το αντικείμενο είναι δηλητηριώδες, σκληρό, βαρύ, φιλικό, εχθρικό, που δεν είναι χαρακτηριστικά των εικόνων.
H ζωή του κατόχου του ματιού εξαρτάται από το πώς θα ερμηνεύσει αυτές τις εικόνες. Άρα τα μάτια έχουν μικρή βιολογική σημασία αν δεν υπάρχει εγκέφαλος για να ερμηνεύσει τις εικόνες που προσλαμβάνουν. Το να αντιληφθούμε την πραγματικότητα μέσα από τις εικόνες είναι σαν να λύνουμε ένα δύσκολο πρόβλημα. Τα λάθη είναι ψευδαισθήσεις που μπορεί να συμβούν σε οποιαδήποτε αίσθηση.
Στη νευροανατομία βρέθηκε ότι υπάρχουν δύο συστήματα επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών: το ραχιαίο και το κοιλιακό. Το ραχιαίο φαίνεται ότι ευθύνεται για τον ασυνείδητο έλεγχο της κίνησης – και σχετίζεται με την αντιληπτική θεωρία – ενώ το κοιλιακό είναι υπεύθυνο για τη συνειδητή επεξεργασία της αναγνώρισης αντικειμένων (Allard, 2001). Το κοιλιακό φαίνεται να αντιστοιχεί στην «cue theory» και να εξαπατάται ευκολότερα από οπτικές ψευδαισθήσεις. Εξακολουθεί να υπάρχει διχογνωμία σχετικά με το αν το ραχιαίο σύστημα μπορεί επίσης να εξαπατηθεί από οπτικές ψευδαισθήσεις.
Ο Richard Gregory στο βιβλίο «Eye and Brain» (1997) περιγράφει τη σύνθετη εργασία της αναδόμησης του οπτικού κόσμου από την εικόνα που δέχεται ο αμφιβληστροειδής.
Συμπερασματικά Προμηθέα, το ΜΑΤΙ, η όραση, είναι στο τέλος της ιστορίας αυτής σαν ένα μικρό κερί, σαν μια του ήλιου και μόνο αχτίνα, ένα φως με τη χαμηλότερη ένταση κι ακτινοβολία που βρίσκεται φυλακισμένο στα έγκατα του Άδη, κλεισμένο στα σωθικά ενός τεράστιου κήτους, παγιδευμένο στη ψευδαίσθηση και την ασάφεια ενός κύβου, μιας σκοτεινής, αναστατωμένης και διαταραγμένης συνείδησης, κι εκεί μέσα στην αοριστία, σ’αυτό το τρομαχτικό ταξίδι του χαμού, τρεμοπαίζοντας απ’το φόβο της παραμόρφωσης η αντανάκλαση της φλόγας του ψάχνει απεγνωσμένα να σε βρει. Βγες, το λοιπόν, μαύρη πεταλούδα απ’τον εφιαλτικό νου να σε δει!!!
Coming up next: Babel pt1